Khám phá tác dụng và bài thuốc chữa bệnh hay của cây sa nhân

Cây sa nhân hay còn gọi là súc sa mật, xuân sa, cây la vê, sa ngần, co nẻnh hoăc mé tré bà,… Cây dược liệu có tên khoa học là Amomum Vilosum Lour, thuộc họ Zingiberaceae (họ Gừng). Loại cây này mọc hoang ở nhiều nơi, tuy nhiên rất ít người biết đến giá trị dược liệu của sa nhân.

Thành phần hóa học

Quả sa nhân trắng có chứa khoảng 2% đến 3% tinh dầu. Trong tinh dầu chứa các thành phần nhu phelandren, saponin, d-camphor, i-limonen, linalola, pinen,…

Quả sa nhân tím có chứa khoảng 0,65% tinh dầu. Trong đó, các thành phần như pinen, camphor, caren-3, limonen-borneol,…

Tính vị và quy kinh

Cây sa nhân có tính ôn, vị cay và mùi thơm đặc trưng. Quy vào kinh Tỳ, Thận, Vị.

Tác dụng của cây sa nhân

Dược liệu được ghi chép mang lại nhiều giá trị đối với sức khỏe, ngoài ra y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều lợi ích từ sa nhân. Cụ thể:

Theo y học cổ truyền

Đông y ghi chép, cây sa nhân có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý. Trong đó có thể kể đến một số lợi ích nổi bật như giúp hành khí, ôn trung chỉ tả, an thai, tiêu trừ phong thấp, hóa thấp,… Bên cạnh đó, dược liệu còn có tác dụng giảm đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu, và hỗ trợ cải thiện các bệnh lý khác.

Theo y học hiện đại

Các thành phần có trong cây sa nhân mang lại nhiều giá trị cho sức khỏe. Trong đó có hiệu quả trong việc phòng ngừa, điều trị cũng như bồi bổ cơ thể, giúp điều hòa máu huyết, bồi bổ tỳ vị, cải thiện hệ tiêu hóa.

Đặc biệt, vị thuốc này có có tác dụng trong hỗ trợ chữa trị viêm đại tràng cấp – mãn tính, bệnh dạ dày và nhiều vấn đề răng miệng khác. Không những vậy còn giúp cải thiện các triệu chứng về gan, nhất là tình trạng xơ gan cổ trướng.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây sa nhân

Cây sa nhân được dùng làm thuốc chữa trị nhiều bệnh lý. Từ xưa được ông bà ta sử dụng và lưu truyền cho đến ngày nay. Tham khảo các bài thuốc từ dược liệu như sau:

Bài thuốc chữa bệnh tiêu hóa

Chuẩn bị: 6g sa nhân, kết hợp với 12g mỗi vị hạt sen, sơn trà, thần khúc, thêm 300g gạo tẻ, 150g cháy cơm và kê nội kim khoảng 3g.

Thực hiện: Nguyên liệu nghiền thành bột, mỗi lần dùng khoảng 12g hòa tan với nước ấm, uống với một chút đường. Ngày dùng 2 – 3 lần để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc hỗ trợ trị bệnh viêm đại tràng

Chuẩn bị: 1g bột sa nhân, 1g bột mộc hương, 30g bột sắn dây.

Thực hiện: Cho một lượng nước vừa đủ nấu chín bột sắn dây, sau đó cho các bột dược liệu vào cùng. Khuấy đều, có thể thêm vào một ít đường trắng. Ăn mỗi ngày 2 lần giúp cải thiện tình trạng viêm đại tràng.

Bài thuốc trị ăn không tiêu, nấc, nôn do tỳ vị hư hàn

Chuẩn bị: 6g sa nhân, 4g mộc hương, 10g mỗi vị gồm đảng sâm, bán hạ, bạch truật, bạch linh, 6g trần bì, 8g sinh khương, 3g cam thảo.

Thực hiện: Nguyên liệu rửa sạch sau đó cho vào nồi sắc lấy nước uống.

Bài thuốc thuốc giảm cholesterol máu tăng cao

Chuẩn bị: 8g sa nhân, 15g củ chóc, phòng đảng sâm, câu đằng, 12g mỗi vị vỏ quýt, thạch cao, bạch hà, củ tóc bỏ lõi, 10g mỗi vị cúc hoa vàng, lá tre non.

Thực hiện: Nguyên liệu cán thành bột mịn, sau đó vo thành viên hoàn, mỗi lần uống từ 20 – 30g.

Bài thuốc trị đờm nhiều, ho

Chuẩn bị: 8g mỗi vị như sa nhân, bán hạ, phục linh, kết hợp với 6g trần bì, 6g chỉ xác.

Thực hiện: Nguyên liệu sắc nấu nước uống.

Bài thuốc hỗ trợ trị loét dạ dày mãn tính

Chuẩn bị: 6g sa nhân, 1 cái dạ dày lợn.

Thực hiện: Nấu canh sa nhân với dạ dày lợn, ăn trong khoảng 10 ngày để phục hồi viêm loét đại tràng.

Bài thuốc giúp giảm ốm nghén, nôn ói cho thai phụ

Sử dụng sa nhân làm thuốc cho phụ nữ mang thai, giúp giảm tình trạng thai nghén khó chịu. Tham khảo các bài thuốc như sau:

Bài thuốc 1: Sử dụng 3g sa nhân kết hợp với 30g gạo tẻ. Nấu cháo gạo tẻ cho chín mềm rồi thêm bột sa nhân vào, đun trên lửa nhỏ sau đó ăn cháo khi còn ấm. Dùng sáng và tối trước khi đi ngủ để giảm cảm giác khó chịu khi bị thai nghén.

Bài thuốc 2: Dùng 3g sa nhân, 1 con cá diếc và các gia vị khác. Sau khi sơ chế cá, bạn cho sa nhân vào bên trong bụng cá, tiến hành hầm nhừ rồi nêm nếm gia vị. Khi cá chín thêm vào hành và gừng cho thơm, đun thêm khoảng 1- 2 phút có thể thưởng thức món ăn.

Bài thuốc chữa tiêu chảy

Chuẩn bị: 8g mỗi vị gồm cây sa nhân, can khương, nhục quế, một ít vỏ quýt, vỏ rụt, 12g mỗi vị gồm tục đoạn, phá cố, củ mài sao vàng, cùng với bổ chính sâm.

Thực hiện: Nguyên liệu tán bột mịn, mỗi lần dùng khoảng 20g bột pha nước ấm uống, dùng hằng ngày để bệnh sớm cải thiện.

Bài thuốc chữa sâu răng, đau răng

Chuẩn bị: Sa nhân.

Thực hiện: Tán dược liệu thành bột, khi bị đau răng dùng một ít chấm vào vị trí răng đau, ngậm khoảng 5 – 7 phút rồi súc miệng với nước sạch.

Lưu ý, trước khi sử dụng dược liệu, người bệnh nên thăm khám, kiểm tra tình trạng sức khỏe, mức độ tổn thương, viêm nhiễm. Sau đó nhờ bác sĩ, thầy thuốc tư vấn hướng điều trị phù hợp.